Jak głosować w wyborach parlamentarnych?

– w której wyborca mieszka na stałe w danej gminie, ale nie ma w niej zameldowania na pobyt stały,

– w której mieszka lub przebywa na stałe wyborca, który nie jest i nigdy nie był zameldowana na pobyt stały w Polsce.

Wniosek złożony w powyższym trybie dotyczyć będzie tylko najbliższych wyborów. Po wpisaniu do rejestru wyborców osoba mieszkająca na stałe w danej gminie będzie mogła brać automatycznie udział w głosowaniach w każdych kolejnych wyborach. Jeżeli jednak wyborca głosuje w kraju i chce jednorazowo głosować w miejscu czasowego pobytu, czyli poza gminą stałego zamieszkania, także musi złożyć wniosek o wpisanie do rejestru wyborców. W tym jednak przypadku dopisanie do rejestru wyborców będzie dotyczyło tylko potrzeb konkretnych wyborów, których dotyczy wniosek. Przed każdymi wyborami sporządzany jest nowy spis wyborców.

Powyższe wnioski można składać zarówno osobiście w urzędach gmin, jak również on-line poprzez profil zaufany. Wniosek można złożyć najwcześniej 44 dni przed wyborami, jednak nie później niż 3 dni przed zarządzoną datą wyborów.

Pełnomocnik w wyborach może być ustalony dla osoby o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności lub osoby, która najpóźniej w dniu wyborów ukończyła 60 lat. Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, kiedy sam udzielający pełnomocnictwo wystąpił o zmianę miejsca głosowania.

Wniosek o udzielenie pełnomocnictwa należy złożyć do odpowiedniego urzędu miasta/gminy nie później niż na 10 dni przed głosowaniem. Z reguły można być pełnomocnikiem w wyborach tylko dla jednej osoby. Wyjątek stanowią sytuacje przyjęcia pełnomocnictwa dla dwóch osób, jeżeli jedną z nich jest wstępny (rodzice, dziadkowie), zstępny (dzieci, wnuki), a także małżonek, rodzeństwo lub osoba przysposobiona.

Nowością podczas najbliższych wyborów parlamentarnych będzie możliwość skorzystania z prawa do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego. Dotyczy to osób niepełnosprawnych oraz tych, które najpóźniej w dniu głosowania skończą 60 lat. Transport powinien być zorganizowany od miejsca zamieszkania do najbliższego lokalu wyborczego oraz w drugą stronę (czyli transport powrotny).

Z bezpłatnego transportu mogą skorzystać także opiekunowie osób starszych i niepełnosprawnych. Może tak się stać, jeżeli ich stan zdrowia nie pozwala na samodzielną podróż.

Jeżeli osoba uprawniona do bezpłatnego transportu zdecyduje się na skorzystanie z niego, musi o tym powiadomić urząd nie później niż 13 dni przed dniem wyborów. Zgłoszenia można dokonać ustnie, pisemnie (w urzędzie) lub elektronicznie (ePUAP, e-mail).

Wójt ma obowiązek poinformować osobę uprawnioną do bezpłatnego transportu o godzinie przejazdu. Musi to zrobić nie później niż 3 dni przed wyborami. Kolejnego dnia (2 dni przed wyborami) upływa z kolei termin na rezygnację z wcześniej ustalonego transportu.

Nie każdy wójt i burmistrz będzie zobowiązany zapewniać transport z miejsca zamieszkania do lokalu wyborczego i transport powrotny dla osób uprawnionych. Muszą jednak zostać spełnione dwa warunki: w gminie funkcjonuje system komunikacji (w dniu wyborów), a każdy z uprawnionych ma do najbliższego przystanku nie dalej niż 1,5 km.